چمران؛ «مجاهد» یا «چریک»؟! - بشنو این نی چون حکایت می کند

»» چمران؛ «مجاهد» یا «چریک»؟!

برخورد مستقیم با یک اندیشه و تلاش برای نابود کردن آن از طریق مواجهه مستقیم و آشکار، مخصوصاً زمانی که این اندیشه قوام و بنیان محکمی داشته باشد هیچ وقت با موفقیت همراه نیست.
معمولاً حرفه‌ای‌ها در این موارد از مکانیزم کارا و توانمندی استفاده می‌کنند: «تحریف».

این تحریف حداقل دو شکل کلی می‌تواند داشته باشد:

ـ برداشت‌هایی انحرافی از آن یا به بیانی دیگر پیچاندن آن در تفسیر به‌رای‌های عجیب از یک بیان صریح و به قول معروف پشتک‌های فلسفی و وارونه جلوه دادن آن با پیچیدن در مثال‌ها و استدلال‌های بی‌ربط.
ـ تاکید بر روایت داستانی و تبدیل صاحبان این اندیشه به شخصیت‌های تراژیک یا حماسی و یا... و مخفی کردن اندیشه در پس داستان و به فراموشی سپردن آن.

چندی پیش «محمدعلی ابطحی» ـ‌ معاون رئیس جمهور سابق ـ در وبلاگ خودش مطلبی نوشته بود تحت عنوان «چمران، چه‌گوارای عارف». تلاش ابطحی در آن متن، استفاده از هر دو روش بالا بود. کافی است شما کمی با ادبیات آخوندی او هم آشنا باشید تا راحت‌تر بفهمید نخوت و غروری که از آن نوشته می‌بارد.
طبیعی است، آدم تحصیلکرده در معتبرترین دانشگاه‌های دنیا احتمالاً دانشمند بزرگی باشد، اما اینکه فلانی آدم بزرگی بود چون در آمریکا تحصیل کرده، تلاشی است در پوستین وارونه پوشاندن به الگوها.
تلاش برای استفاده از روایت داستانی ماجرا در همه متن موج می‌زند. ابطحی در پناه توجیه گزیده‌گویی، چرایی کارهای چمران را خط می‌زند، آنجا هم که به چرایی کارش اشاره می‌کند محملی است برای تحریف جدی در منش چمران.
راستی چرا یک تحصیلکرده در معتبرترین دانشگاه‌های جهان و با بالاترین مدارج علمی و درآستانه بالاترین افتخارات و امکانات به همه چیز پشت پا می‌زند. تلاش برای سرپوش گذاشتن بر این چرایی، تصویر صاحب عمل را چگونه در ذهن آدمی شکل می‌دهد. این کار بدون درنظر گرفتن نگاه و فلسفه چمران کاری عبث می‌نماید که صاحب عمل هم نباید آدم توانمندی باشد.
شاید ابطحی چون در خانواده‌ای بزرگ شده که ـ به زعم بسیاری ـ عرفان، «دکان» بوده، عارف بودن چمران را به‌سان یک «شغل» می‌بیند که در کنار شغل دیگر چمران که از دید او «چریکی» است همدیگر را بالانس می‌کنند و می‌شود چریک آرام. عجب ترکیب پر از تضادی.
چمران عقده ماجراجویی داشت که عشق استمرار جنگ‌های چریکی باشد؟ اصرار بیش از حد بر کاربرد چریک چیست؟ چند درصد از فعالیت‌های چمران چریکی بود در لبنان؟ سرپرستی خانواده‌های بی‌سرپرست؟ راه‌اندازی مجتمع فنی؟ روشنگری‌ها و سخنرانی‌های آتشین.
چرا می‌ترسد بگوید چمران چرا به لبنان رفته بود؟ چمران مگر به خاطر «صدر» به لبنان رفته بود که حالا با گم شدن آن پیر فرزانه مثل پاندول وسط هوا معلق بماند و فکر کند حالا باید از کدام تابعیت استفاده کند.
چه چیز باعث می‌شود که حتی یک بار هم به چرایی کارهای چمران پرداخته نشود جز همان روایت داستان‌گونه و البته به اضافه ادبیات آخوندی!
چرا چمران به لبنان رفت؟ چرا در کنار صدر قرار گرفت؟ چرا به ایران آمد؟ چرا جنگ چریکی؟ چرا کار علمی در آن عالی‌ترین سطح را رها کرد؟ در لبنان چمران چریک بود فقط؟
آیا چمران فکر می‌کرد در جنگ تمام عیار یک کشور علیه یک کشور با جنگ چریکی می‌توان پاسخ گفت، یا انتخاب تاکتیک موقت بود به دلایلی که ابطحی از گفتن آن طفره می‌رود.
ابطحی از آن قماش است که تلاش می‌کند از هر نمدی کلاهی برای خود ببافد. این رویه سیاست‌بازان است که در همه جناح‌ها هستند.
تلاش برای مویدی بر رفتار خود قراردادن عملکرد دیگران حتی اگر به صورت آشکار در تضاد با وی و اهدافش باشد.
چمران افتخارات علمی در آن سطح را رها کرد چون نتایج افتخاراتش به استیلای بیشتر ظالمان می‌انجامید، فلسفه‌ای که ابطحی اعتقادی به آن ندارد. ترجیح داد به جای خدمت به سلطان به خلق خدا خدمت کند. چمران مومن بود به خدا و دین خدا و مومن در هیچ قالبی نمی‌گنجد. هر روز به اقتضای وظیفه ای که بردوش خود احساس می‏کند نقشی به عهده می‏گیرد ولی هیچ کدام از این نقش‌ها‌ او نیستند. او آرمانی است که در پرتو آن وظایفش تعربف می‌شود.
تلاش برای مخفی کردن نگاه «وظیفه‌محور» و تبدیل چمران به یک آدمی که علایقی «ماجراجویانه» دارد و عشق «چریک بازی»، باعث می‌شود بازخواست مخاطب از او از بین ‌برود که «پس تو چی برای عرضه داری؟». خوب چمران علاقه به کار چریکی داشته، من هم ترجیح «کار سیاسی» داشتم. برای اینکه مطمئن شوید مثل هم هستیم هردومان با جریان‌های غیر تندرو همراه هستیم.

نوشته های دیگران ()
نویسنده متن فوق: » سعید عبدلی ( پنج شنبه 85/12/17 :: ساعت 4:15 عصر )